آنتی اکسیدان در تغذیه طیور
- ژوئن 1, 2023
- 1:41 ق.ظ
صنعت طیور شاهد پیشرفت های قابل توجهی در اصلاح نژاد، مدیریت، و شیوه های تغذیه برای بهبود راندمان تولید و سلامت کلی پرندگان بوده است. یکی از جنبه های مهم تغذیه جوجه های گوشتی، گنجاندن آنتی اکسیدان ها در رژیم غذایی آنها است. آنتی اکسیدان ها با مقابله با مضرات استرس اکسیداتیو، نقش حیاتی در حفظ سلامت و تندرستی جوجه های گوشتی ایفا می کنند.
هدف این مقاله ارائه یک مرور کلی از نقش آنتی اکسیدان ها برای جوجه های گوشتی، منابع، مکانیسم های عمل، و مزایایی که از نظر عملکرد رشد، کیفیت گوشت و عملکرد ایمنی ارائه می دهند، است.
استرس اکسیداتیو در جوجه های گوشتی:
استرس اکسیداتیو به عدم تعادل بین تولید گونه های اکسیژن واکنش پذیر(reactive oxygen species) و توانایی بدن پرنده برای خنثی سازی یا ترمیم آسیب ناشی از آنها اشاره دارد. ROSها مولکولهای بسیار واکنش‌پذیری هستند که شامل رادیکال‌های آزاد و گونه‌های غیر رادیکال هستند. این مولکول ها محصولات جانبی متابولیسم سلولی هستند که در طی فرآیندهای فیزیولوژیکی طبیعی به مقدار کم تولید می شوند. اما زمانی که تولید آنها، از مکانیسم های دفاعی آنتی اکسیدانی پرنده برای حذف آنها فراتر رود، استرس اکسیداتیو رخ می دهد.
استرس اکسیداتیو، به عنوان یکی از بحرانی ترین عوامل استرس زا در تولید طیور در نظر گرفته می شود.بدن قادر به سنتز آنزیم های مورد نیاز برای از بین بردن ROS یا ترمیم آسیب نیست. استرس اکسیداتیو به پروتئین های سلولی، لیپیدها و DNA آسیب می رساند و کارایی تولید انرژی را کاهش می دهد. علاوه بر این، مولکولهای اکسید شده می‌توانند الکترون‌ها را از مولکولهای دیگر بگیرند که منجر به یک واکنش زنجیره‌ای می‌شود. اگر این واکنش کنترل نشود، می تواند باعث آسیب بافتی گسترده شود. استرس اکسیداتیو می تواند باعث کاهش عملکرد تولیدی و همچنین کاهش کیفیت محصولات به دست آمده از طیور شود.
جوجه های گوشتی به دلیل عوامل مختلفی مانند سرعت رشد بالا، فعالیت متابولیکی زیاد و قرار گرفتن در معرض عوامل استرس زا محیطی، مستعد استرس اکسیداتیو هستند. استرس اکسیداتیو می تواند منجر به آسیب سلولی، اختلال در عملکرد ایمنی و کاهش عملکرد تولید شود. آنتی اکسیدان ها در مبارزه با استرس اکسیداتیو و حفظ تعادل فیزیولوژیکی در جوجه های گوشتی ضروری هستند.
طیوری که استرس اکسیداتیو را تجربه می کنند ممکن است با کاهش رشد، کاهش بازده خوراک، ضعیف شدن پاسخ های ایمنی و افزایش حساسیت به بیماری ها روبرو شوند و عملکرد تولیدمثلی را به خطر بیندازند.
دلایل ایجاد استرس اکسیداتیو در طیور:
- جیره غذایی: جیره غذایی نامتعادل یا ناکافی و فاقد آنتی اکسیدان های ضروری مانند ویتامین های E و C، یا مواد معدنی کمیاب مانند سلنیوم، می توانند به استرس اکسیداتیو کمک کنند.
- عوامل محیطی: استرس گرمایی، قرار گرفتن در معرض آلاینده ها، سموم یا نور بیش از حد خورشید می تواند منجر به افزایش تولید ROS شود.
- بیماری های عفونی: برخی از عفونت های ویروسی، باکتریایی یا انگلی می توانند با تحریک سیستم ایمنی پرنده، استرس اکسیداتیو را تحریک کنند
- سیستم های تولید فشرده: تراکم بالا، تهویه ضعیف یا شیوه های مدیریت استرس زا می تواند باعث ایجاد استرس اکسیداتیو در طیور شود.
برای کاهش استرس اکسیداتیو در طیور، می توان اقداماتی را برای تقویت دفاع آنتی اکسیدانی آنها انجام داد. این شامل ارائه یک رژیم غذایی متعادل از نظر تغذیه با سطوح کافی از آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین E و C و مواد معدنی کمیاب مانند سلنیوم است. علاوه بر این، بهینه سازی شرایط محیطی، کاهش عوامل استرس زا، و اطمینان از شیوه های مدیریتی مناسب می تواند به کاهش استرس اکسیداتیو در طیور کمک کند. نظارت منظم بر سلامت و مراقبت‌های دامپزشکی مناسب نیز برای تشخیص زودهنگام و مدیریت هر گونه بیماری زمینه‌ای که ممکن است به استرس اکسیداتیو کمک کند بسیار مهم است.
منابع آنتی اکسیدان برای جوجه های گوشتی:
آنتی اکسیدان ها را می توان از منابع مختلفی از جمله منشاء طبیعی و مصنوعی به دست آورد. منابع طبیعی شامل ترکیبات مشتق شده از گیاهان مانند ویتامین ها (ویتامین E، ویتامین C)، کاروتنوئیدها (بتا کاروتن، لوتئین)، پلی فنول ها (فلاونوئیدها، تانن ها) و مواد معدنی کمیاب (سلنیوم، روی، مس) هستند. آنتی اکسیدان های مصنوعی مانند اتوکسی کوین، هیدروکسی تولوئن بوتیله (BHT) و هیدروکسی آنیزول بوتیله (BHA) نیز در دسترس هستند.
آنتی اکسیدان های مصنوعی با استفاده از تکنیک های مختلف به طور مصنوعی تولید یا سنتز می شوند. به طور کلی، آنها ترکیبات پلی فنلی هستند که عمدتاً رادیکال های آزاد را جذب کرده و واکنش های زنجیره ای را متوقف می کنند. BHT، BHA و اتوکسی کینین تنها ترکیبی است که به عنوان آنتی اکسیدان در غذا، به ویژه خوراک طیور استفاده می شود، حلالیت آنها در چربی ها و روغن ها را بهبود می بخشد و سمیت آنها را کاهش می دهد. هنگامی که به عنوان یک آنتی اکسیدان اضافه می شوند از ایجاد تغییرات رنگی و ترشیدگی اکسیژن جلوگیری می کند.
ترکیبی از آنتی اکسیدان های مختلف در رژیم غذایی اغلب موثرتر از استفاده از یک آنتی اکسیدان واحد است، زیرا آنها می توانند به طور هم افزایی برای مبارزه با استرس اکسیداتیو و حفظ سلامت کلی پرنده عمل کنند.
آنتی اکسیدان چگونه عمل می کند؟
آنتی اکسیدان ها از روش های مختلف برای محافظت از جوجه های گوشتی در برابر استرس اکسیداتیو عمل می کنند. آنها به عنوان جاذب رادیکال های آزاد عمل می کنند، ROS مضر را خنثی می کنند و از آسیب رساندن به ساختارهای سلولی جلوگیری می کنند. آنتی اکسیدان ها همچنین نقش مهمی در بازسازی یا بازیافت آنتی اکسیدان های دیگر در بدن پرنده، مانند ویتامین E دارند. علاوه بر این، برخی از آنتی اکسیدان ها دارای خواص ضد التهابی هستند، التهاب ناشی از استرس اکسیداتیو را کاهش می دهند و سلامت کلی طیور را ارتقا می دهند.
- تأثیر آنتی اکسیدان بر رشد طیور:
گنجاندن آنتی اکسیدان ها در جیره غذایی جوجه های گوشتی تاثیر مثبتی بر رشد طیور دارد. آنتی اکسیدان ها به حفظ یکپارچگی سلولی، بهبود استفاده از مواد مغذی و افزایش کارایی فرآیندهای متابولیک کمک می کنند. آنها می توانند اثرات منفی عوامل استرس زا بر جوجه های گوشتی را کاهش دهند و در نتیجه راندمان تبدیل خوراک، افزایش وزن بدن و بهره وری کلی را بهبود بخشند.
- تأثیر آنتی اکسیدان بر کیفیت گوشت:
آنتی اکسیدان ها تأثیر قابل توجهی بر ویژگی های کیفی گوشت جوجه های گوشتی دارند. آنها با جلوگیری از اکسیداسیون لیپیدها و حفظ یکپارچگی بافت های عضلانی، به ثبات رنگ گوشت در طول نگهداری کمک می کنند. مکمل آنتی اکسیدانی می تواند لطافت، آبدار بودن و طعم گوشت را افزایش دهد و منجر به بهبود پذیرش مصرف کننده شود.
- تأثیر بر عملکرد سیستم ایمنی:
جوجه های گوشتی با سیستم ایمنی مناسب، برای مقاومت در برابر بیماری های عفونی مجهزتر هستند. آنتی اکسیدان ها با محافظت از سلول های ایمنی در برابر آسیب اکسیداتیو و تعدیل پاسخ های ایمنی، نقش مهمی در حمایت از عملکرد سیستم ایمنی دارند. آنها تولید آنتی بادی ها را افزایش می دهند، تکثیر لنفوسیت ها را بهبود می بخشند و فعالیت سلول های فاگوسیتی را افزایش می دهند و در نتیجه ایمنی جوجه های گوشتی را تقویت می کنند.
عوامل مؤثر بر نیازهای آنتی اکسیدانی در طیور:
عوامل متعددی بر نیازهای آنتی اکسیدانی جوجه های گوشتی تأثیر می گذارد، از جمله سن، نژاد، شرایط محیطی و شیوه های مدیریت. جوجه های گوشتی جوان به دلیل رشد سریع و مکانیسم های دفاعی آنتی اکسیدانی نابالغ، نیازهای آنتی اکسیدانی بیشتری دارند. عوامل استرس زای محیطی، مانند دمای بالا و کیفیت پایین هوا، می توانند استرس اکسیداتیو را افزایش دهند و نیاز به مکمل آنتی اکسیدانی بالاتری داشته باشند.
توجه به این نکته ضروری است که اثربخشی آنتی اکسیدان ها ممکن است بسته به عواملی مانند غلظت آنها در جیره، فراهمی زیستی و شرایط خاص و عوامل استرس زا که طیور با آن مواجه می شوند، متفاوت باشد. فرموله کردن یک جیره غذایی متعادل که نیازهای خاص پرنده را برآورده می کند برای به حداکثر رساندن مزایای آنتی اکسیدان ها در تولید طیور بسیار مهم است.
آنتی اکسیدان ها نقش حیاتی در کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود عملکرد جوجه های گوشتی ایفا می کنند. آنها اثرات خود را از طریق مکانیسم های مختلف اعمال می کنند و مزایای متعددی از جمله بهبود عملکرد رشد، بهبود عملکرد سیستم ایمنی، افزایش کیفیت گوشت و مقاومت در برابر استرس را ارائه می دهند. با این حال، بهینه سازی استراتژی های مکمل آنتی اکسیدانی و پرداختن به چالش های مربوط به پایداری، فراهمی زیستی و جنبه های نظارتی برای به حداکثر رساندن پتانسیل آنها ضروری است.
تحقیقات آینده باید بر شناسایی آنتی اکسیدان های جدید، درک تعامل آنها با سلامت روده و گنجاندن ظرفیت آنتی اکسیدانی در برنامه های انتخاب ژنتیکی برای افزایش سلامت و بهره وری جوجه های گوشتی تمرکز کند.