برنامه نوری چیست؟
مرغداران نواحی مختلف بر حسب سلیقه و یا تجربه خود یک نوع برنامه نوری (روشنایی – تاریکی) را برای خود بر می گزینند. مثلا مرغداری ترجیه می دهد در تمام دوره پرورش روزی یک ساعت خاموشی اعمال کند ولی از طرفی مرغداری ترجیه می دهد در هفته اول روزی یک ساعت و مابقی دوره را با روزی 6 ساعت خاموشی سپری کند. ولی سوال این است که بهترین برنامه نوری کدام است؟
بهترین جوابی که به این سوال می توان داد این است که بسته به شرایط مناسب ترین برنامه نوری برای هر مرغداری متفاوت است. حتی گاهی باید این برنامه نوری به دلیل برخی موارد از قبیل عدم وزن مورد نیاز و وقوع بیماری کاملا تغییر کند. ولی در کل باید بدانیم عوامل موثر در انتخاب برنامه نوری به شرایط زیر وابسته است:
- شکل فیزیکی خوراک (پلت، مش، کرامبل).
- تراکم مواد مغذی جیره.
- ارتفاع مرغداری از سطح آب های آزاد (میزان اکسیژن هوا).
- سویه و نژاد (راس، کاب، …).
- سن مورد نظر برای کشتار.
- وزن مورد نظر برای کشتار.
- ادوات و تجهیزات خوراکدهی و تهویه.
- فصل (دما، رطوبت).
و در آخر سرعت رشد و میزان خوراک مصرفی پرنده که مستقیما بر تصمیم ما در ادامه یا تغییر رژیم نوری در طول دوره موثر خواهد بود.
بنابراین انتخاب یک رژیم نوری در ابتدای دوره بایستی مبتنی بر موارد اشاره شده در بالا باشد ولی ممکن است در طول دوره بنا به نظر مشاور تغذیه یا دکتر دامپزشک این رژیم های نوری اتخاذ شده نیاز به تغییر داشته باشند.
مبحث نور 4 جنبه ی مهم دارد:
- طول موج(رنگ نور)
- شدت نور
- مدت دوره روشنایی
- توزیع دوره روشنایی ( در برنامه های نوری متناوب)
تمام رژیم های نوری باید در هفته اول 23 ساعت روشنایی و 1 ساعت تاریکی به منظور حداکثر مصرف خوراک و حداکثر وزن هفته اول را فراهم کنند.(به استثنای شب اول که خاموشی نباید اعمال شود.)
در شدت نور یکسان پرنده های در طول موج بین 415 تا 560 نانومتر(محدوده ی رنگ بنفش تا سبز) نسبت به پرنده های در معرض طول موج بالای 635 نانومتر(قرمز) یا نور وسیع الطیف ( سفید) سرعت رشد بهتری دارند.
شدت نور بین 30 تا 40 لوکس در هفته ی اول و 5 تا 10 لوکس در هفته دوم به بعد رشد و رفتار مصرف خوراک پرنده را بهبود می بخشد.این شدت نور باید به طور یکنواخت در سالن اعمال شود.
برنامه نوری توصیه شده راس 308 در جدول زیر آمده است:
وزن زنده در زمان کشتار | سن پرنده (روز) | شدت نور (لوکس) | طول روز ( ساعت) |
کمتر از 2/5 کیلوگرم | 7-0 | 40-30 | 23 روشنایی 1 تاریکی |
8-3 روز قبل از کشتار * | 10-5 | 20 روشنایی 4 تاریکی ** | |
بیشتر از 2/5 کیلوگرم | 7-0 | 40-30 | 23 روشنایی 1 تاریکی |
8-3 روز قبل از کشتار * | 10-5 | 18 روشنایی 6 تاریکی ** |
- * از ۱۰ روزگی قبل از کشتار، خاموشی باید به یک ساعت رسیده باشد.
- * خاموشی باید بدون وقفه اعمال شود؛ و نه منقطع.
طبق توصیه کمپانی آویاژن بعد از 7 روزگی فراهم کردن حد اقل 4 ساعت خاموشی الزامیست که در صورت عدم رعایت این اصل منجر به مشکلات ذیل خواهد شد:
- رفتار غیر طبیعی آب و خوراک خوردن در نتیجه ی محرومیت پرنده از خواب
- عملکرد بیولوژیک کمتر از حد بهینه در پرنده
- کاهش رفاه پرنده
- نقص در تکامل سیستم اسکلتی پرنده بدلیل ترشح ناکافی آنزیم آلکالین فسفاتاز
- اختلال در عمل کرد بهینه سیستم ایمنی بدلیل آزادسازی ناکافی آنزیم ملاتونین
در شرایط آب و هوایی گرم که توانایی کنترل شرایط محیطی وجود ندارد یک دوره زمانی بدون استفاده از نور مصنوعی جهت آسایش پرنده توصیه میشود.
در پایان از مرغداران محترم تقاضا می شود برای انتخاب رژیم نوری اختصاصی فارم خود با بخش علمی شرکت مشورت نمایند و در طول دوره با گزارش وزن و خوراک مصرفی پرنده در صورت نیاز رژیم نوری خود را بهینه نمایند.